آیا تا به حال فکر کرده‌اید که حافظه‌تان به مرز انباشته شدن نزدیک شده است؟! اگر بارها و بارها جزییات مختلف زندگیتان را فراموش کرده‌اید، در این مقاله به شما راه‌کارهای موثر در تقویت حافظه را پیشنهاد می‌کنیم. زندگی در عصر ارتباطات امروزه به معنای احاطه شدن با حجم عظیمی از اطلاعات است که گاهی به شکلی سرسام‌آور ذهنمان را اشغال می‌کند. 

 

از مکانی که هر روزه ماشین خود را پارک می‌کنید تا رمزهای اکانت فیسبوک و شبکه‌های اجتماعی دیگری که عضوشان هستید، همه این‌ها حجم بالای اطلاعاتی هستند که با آن‌ها سر و کار دارید و باید به خاطر بسپارید.  اگر شما هم جزو آن دسته افرادی هستید که با حفظ کردن این حجم انبوه جزییات مشکل دارید، بدانید که تنها نیستید! شاید نام ورزشکاران حافظه به گوشتان خورده باشد. این گروه افرادی هستند که برای نشان دادن مهارت‌ها و متد‌های جالب در زمینه‌ی تقویت نیروی حافظه، به سراسر دنیا سفر می‌کنند و حتی تعدادی از آنها در مسابقات حرفه‌ای و سطح بالای حافظه (‌Extreme Memory Tournament) که سالانه در تاریخ‌های ۲۴ تا ۲۶ ماه ژوئن در سان‌دیاگو‌ی کالیفرنیا برگزار می‌شود، شرکت می‌کنند. جدای از این رقابت‌ها، قهرمانان حافظه توصیه‌های مفید و کاربردی برای آن‌هایی که به دنبال متد‌های ویژه برای تقویت حافظه هستند، ارایه می‌کنند. در ادامه با برخی از این راه‌کار‌ها آشنا می‌شویم.

 ایجاد قلمرو حافظه (Memory)

 رویکرد حافظه بر مبنای این ایده است که قدرت تجسم حافظه فضایی ما به مراتب قدرتمندتر از حافظه‌ی مربوط به ِیادآوری کلمات و اشیا است. قهرمان حافظه‌ی جهان الکس مولن (Alex Mullen) در این باره می‌گوید‌: «زمانی که در منزل خود هستید به‌راحتی می‌توانید جزییات دکوراسیون محلی که در زمان تعطیلات، اقامت داشتید یا محل کار خود را به یاد آورید. شما می‌توانید از این توانایی ذاتی در موارد مختلفی استفاده کنید. لیست مواد غذایی منزلتان یکی از همین موارد است. لیست خرید خود را بردارید (ممکن است این لیست شامل مواد مختلفی مثل میوه جات، دستمال کاغذی، نان، شیر و غیره باشد).

 همانطور که در راه منزل به سمت فروشگاه هستید این آیتم‌ها را در ذهن خود تجسم کنید. در اتاق پذیرایی خود مبل‌هایتان را می‌بینید که با کاوری مانند دستمال کاغذی یا حوله پوشیده شده است. سپس ذهنتان را سمت اتاقتان معطوف کنید و در آنجا تابلو‌ی یک تخمگذار عظیم (تخم مرغ یکی از آیتم‌های خریدتان) را روی تخت خود تجسم کنید در حالیکه مشغول خوردن نان است (و یکی دیگر از موارد موجود در لیست خریدتان). و در آخر به حمام سری می‌زنید و آنجا هم با منظره‌ی وان پر از شیر مواجه می‌شوید! به این ترتیب لیست خرید خود را کامل و به شکل تصویری مرور کرده‌اید.

 به یک صحنه‌ی خاص فکر کنید

ذهن ما خاطرات تصویری را مانند یک دوربین عکاسی در خود ثبت می‌کند. هر آنچه که می‌بینیم مانند یک عکس در یک مجموعه‌ی خاص از سلول‌های مغزی در قسمتی از عمیق‌ترین نقطه‌ی ذهن که هیپوکامپوس نام دارد، حک می‌شود. به ابن فرآیند ذهنی پشتیبانی می‌گویند. همگی ما تجربه‌ی جا گذاشتن کلیدهای خود، کیف پول، موبایل و حتی ماشین را برای حداقل یکبار داشته‌ایم. دلیل این فراموشی انباشته شدن حجم حافظه با موارد مشابه دیگر است. فکر کنید که تا به حال چندین بار محل پارک ماشین یا جایی که کلیدها را پرتاپ کرده بودید را فراموش کرده‌اید؟ سیستم مغزی شما به هزاران خاطره و رویداد کدگذاری شده است که با گذشت زمان آنها کم‌کم به دست فراموشی سپرده می‌شوند و جایشان را خاطرات دیگری می‌گیرند.

برای تقویت نیروی حافظه‌ی خود بهتر است که خاطرات را جداگانه در ذهن دسته‌بندی کنید. قهرمان حافظه‌ی آمریکا، جوشوآ فوار (Joshua Foer)، در این زمینه پیشنهاد می‌کند که برای ِبه یاد آوردن محل جا گذاشتن کلیدها، در هر موقعیتی که کلید‌هایتان همراهتان بود سعی کنید که چند صحنه از همان مکان را با جزییاتش به خاطر بسپارید. به طور مثال اگر در حال استراحت بودید می‌توانید جنس و رنگ تخت را در نظر بگیرید (چوبی، فلزی، قرمز و غیره) یا تابلویی که به دیوار محل آویخته شده است یا هر نشانه‌ی دیگری که در بازسازی دوباره صحنه می‌تواند یادآور باشد.

با آیتم مورد نظر ارتباط احساسی برقرار کنید

داشتن حس ارتباطی با شی یا مکان مورد نظر در به خاطر سپردن جزییات کمک بسیار می‌کند. بنا بر مطالعات اخیر دانشمندان دانشگاه هاروراد (Harvard) و ام آی تی (MIT)، عموم مردم یک تصویر کامل را نسبت به جزییاتی مانند رنگ چند مربع ساده، بهتر به یاد می‌آورند و این مساله به این معناست که ذهن انسان در به خاطر سپردن اطلاعات جامع نسبت به جزییاتی مانند اشکال هندسی به مراتب قدرتمند‌تر است. محققان بر این باور هستند که برقراری ارتباط احساسی بین اشیا یا تصاویر می‌تواند قدرت حافظه را افزایش دهد.
حافظه‌ی خود را با متد‌های منطقی تقویت کنید

اگر می‌خواهید کلمه‌ای را حفظ کنید پیشنهاد می‌شود که بر حروف آن کلمه تمرکز کنید. به طور مثال نام Roy G. Biv را در نظر بگیرید. یک روش جالب برای به ذهن سپردن این کلمه این است که حروف آن را جداگانه در نظر بگیرید و برای هر کدام رنگی تعیین کنید. ( R یادآور Red، حرف O نشان کلمه‌ی Orange، حرف y اول کلمه‌ی  G ،Yellow حرف اول رنگ  Green، حرف B اولین حرف  Blue، حرف I  هم Indigo و V هم به عنوان Violet را در نظر بگیرید) پیتر بروان (Peter Brown)، هنری رودیگر (Henry Roediger) و مارک مک دانیل (Mark McDaniel) در کتاب علم یادگیری موفقیت آمیز (Make It Stick) عنوان کردند که به خاطر سپردن مطالب و جزییات از طریق روش‌های منطقی نه تنها یک ابزار مفید است، بلکه با ایجاد یک ساختار ذهنی بازیابی مطالب آموخته شده را آسان‌تر می‌کند. 

موارد جدید را با قدیمی‌ترها ارتباط دهید

جاشوا فوار (Foer) در شوی تلویزیونی TED talk  بیان می‌کند احتمال اینکه شخصی، نام مردی را که شغلش نانوا است به خاطر آورد بسیار بیشتر از حالتی است که بخواهد نام مردی که فامیل او نانوا (Baker) است را به ذهن بسپارد. اما به راستی چرا اینگونه است؟  به عقیده فوار، نام فامیلی نانوا (Baker) به طور مشخص معنایی برای ما ندارد و تکرار این نام تنها ممکن است که مجموعه‌ای از خاطرات شناور را در مغزمان به جریان اندازد در حالی‌که همه‌ی ما نسبت به حرفه‌ی نانوایی و نانواهایی که کلاه سفید خنده دار بر سر دارند و خمیر ورز می‌دهند، آشنایی کامل داریم. نویسندگان کتاب Make It Stick در کتاب خود به این نکته اشاره کرده‌اند که هرقدرفهم و دانش قوی‌تری نسبت به مفاهیم تازه آموخته شده داشته باشید به همان نسبت هم در به خاطر سپردن مطالب موفق‌تر خواهید بود.